Z020 Psychiatrisch patiëntenrecht (Wvggz/Wzd)

Kan op grond van het formele beleid niet worden toegevoegd? En is er beoordelingsruimte? Dan kan de Raad de context- en persoonsgebonden factoren van rechtzoekende bij het besluit betrekken. Dat wil zeggen, de situatie waarin deze persoon verkeert, diens capaciteiten en de omstandigheden waarin problemen optreden. Misschien is toevoeging dan alsnog mogelijk. >> Klik door voor meer informatie << (opent in nieuw venster)

Benodigde stukken / informatie

• (digitaal) ondertekend aanvraagformulier Straf
• een duidelijke toelichting op het rechtsprobleem en de noodzaak van een advocaat
• bij cassatie: kopie bestreden beschikking

Inschrijvingsvoorwaarden

De rechtsbijstandverlener moet als psychiatrisch patiëntenrechtspecialist zijn ingeschreven. Zie werkinstructie specialisatie advocaat/niet-ingeschreven advocaat. Als de rechtsbijstandverlener niet als specialist is ingeschreven wijs je de aanvraag af met tekstcode 182 (geen specialisatie).

Uitzondering inschrijvingsvoorwaarden

Voor cassatie in civiele zaken geldt een uitzondering op de inschrijvingsvoorwaarden, zie hiervoor werkinstructie Cassatie Civiel.

Toevoegbeleid

Algemeen

Je gebruikt zaakcode Z020 voor alle zaken met betrekking tot het psychiatrisch patiëntenrecht.

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) regelt de bevoegdheid tot verplichte zorg aan cliënten met een psychische stoornis die een gevaar zijn voor zichzelf, voor anderen dan wel een bedreiging vormen voor de algemene veiligheid van personen en/of goederen. De verplichte zorg kan behalve in een GGZ-instelling ook buiten de instelling worden opgelegd.

De Wet zorg en dwang (Wzd) regelt de bevoegdheid tot onvrijwillige zorg en onvrijwillige opname voor cliënten met een verstandelijke beperking en cliënten met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie).

Overgangsrecht Wet BOPZ

In 2020 blijven voor machtigingen die voor 1 januari 2020 zijn aangevraagd of afgegeven de regels van de Wet BOPZ van toepassing.

Overgang Wzd

De overgangsperiode betreft maximaal 6 maanden.

Voor rechtzoekenden die onder de Wzd vallen, zijn alle besluiten en machtigingen op grond van de Wet BOPZ van rechtswege omgezet naar de Wzd. Er hoeft geen nieuw besluit of machtiging te worden aangevraagd als de termijn nog niet verlopen is.

Overgang Wvggz

De overgangsperiode betreft maximaal 12 maanden.

Machtigingen voor betrokkenen die onder de Wvggz vallen, moeten voor 1 januari 2021 worden omgezet naar een zorgmachtiging op grond van de Wvggz.

Aanwijzing/last

Voor zaken die in aanmerking komen voor aanwijzing/last verstrek je geen reguliere toevoeging. Aanvragen voor toevoeging wijs je af met tekstcode 218 (Raad niet bevoegd/Last). Zie Handboek Ambtshalve Toevoeging / Aanwijzing.

Geen aanwijzing/last

In zaken waarvoor geen aanwijzing/last wordt verstrekt, kan de advocaat een reguliere aanvraag toevoeging indienen. Met uitzondering van cassatie (zie hieronder) geldt voor deze zaken de gebruikelijke financiële beoordeling.

Cassatie

Voor cassatie wordt geen last/aanwijzing verstrekt. De advocaat kan onder overlegging van de bestreden beschikking een aanvraag toevoeging indienen. Voor bijzonderheden omtrent de draagkrachttoets zie de werkinstructie Geen eigen bijdrage.

Eigen bijdrage: vergoedingenarrangement in civiele cassatiezaken Wvggz en Wzd

Neemt de advocaat deel aan het Vergoedingenarrangement in civiele cassatiezaken Wvggz en Wzd (opent in nieuw venster), dan geldt mogelijk een andere eigen bijdrage.

Zie voor de voorwaarden de werkinstructie Bijzondere Regelingen. Of de advocaat aan het arrangement deelneemt, kun je navragen bij de afdeling Registerbeheer.

Bereik cassatie

Als de advocaat die de cassatiezaak gaat doen ook de belangen van rechtzoekende in de aan de cassatie voorafgaande aanleg heeft behartigd, dan valt het advies over het instellen van cassatie (akte cassatie) onder het bereik van de toevoeging voor de zaak bij de rechtbank. Blijkt uit de aanvraag niet dat daadwerkelijk een behandeling cassatie volgt, dan stel je de volgende vraag: "Wilt u de aanzeggingsbrief met de 60-dagen termijn overleggen?"

Je kunt voorafgaand aan de behandeling van de zaak in cassatie een toevoeging verstrekken aan een andere advocaat dan degene die de zaak in de aan de cassatie voorafgaande aanleg heeft behandeld (geen kantoorgenoot). Adviseert de cassatieadvocaat over meerdere zaken, dan verstrek je één toevoeging. Is daadwerkelijk cassatie ingesteld, dan kun je per procedure een toevoeging verstrekken.

Cassatie in belang der Wet

Voor de werkzaamheden in het kader van cassatie in belang der wet verstrek je geen toevoeging. Cassatie in belang der wet wordt ingediend door de Procureur Generaal bij de Hoge Raad en heeft geen rechtsgevolgen voor de (gewezen) verdachte. Het is geen rechtsbelang dat iemand rechtstreeks en individueel aangaat (artikel 1 onder b Brt).

Overplaatsing, verlof en beëindiging

Een verzoek moet worden gericht aan de geneesheer-directeur van de inrichting resp. de zorgaanbieder. Binnen de instelling zijn personen aanwezig die daarbij behulpzaam kunnen zijn (patiëntvertrouwenspersoon resp. cliëntenvertrouwenspersoon, familievertrouwenspersoon). Je wijst de toevoegingsaanvraag af met tekstcode 130 (zelfredzaamheid).

Als men het niet eens is met de beslissing kan een klacht worden ingediend (artikel 8:16 lid 5 Wvggz resp. artikel 47 lid 6 Wzd). Zie verder onder ‘Klachten psychiatrisch patiëntenrecht’.

Klachten psychiatrisch patiëntenrecht

Een klacht kan worden ingediend bij een onafhankelijke klachtencommissie. Voor advies en bijstand kan rechtzoekende terecht bij de patiënten- of cliëntenvertrouwenspersoon (art. 11:1 Wvggz resp. art.57 lid 1 Wzd). Voor deze klachten wordt geen last/aanwijzing verstrekt. De toevoegingsaanvraag wijs je af met tekstcode 130 (zelfredzaamheid). Je kunt bij uitzondering een toevoeging verstrekken als er sprake is van feitelijke dan wel juridische complexiteit.

Beroep klacht

Als betrokkene beroep tegen de beslissing van de klachtencommissie instelt wordt een last tot toevoeging verstrekt (artt. 10:7 jo 1:7 lid 1 onder c Wvggz of art. 56d Wzd). Aanvragen voor reguliere toevoeging wijs je af met de tekst:

“U verzoekt om een bijdrage in de kosten van een advocaat. De Raad is niet bevoegd hierover een beslissing te nemen. U kunt een verzoek om een last tot toevoeging indienen bij de rechtbank of het gerechtshof.”

Schadevergoeding

Een verzoek schadevergoeding valt onder de (last tot) toevoeging voor de hoofdzaak.

Voor het indienen van een verzoekschrift bij de rechter kan een reguliere toevoeging worden aangevraagd als sprake is van een afzonderlijk verzoekschrift en het financiële belang voldoende is.

Artikel 2.3 Wfz

Artikel 2.3 van de Wet forensische zorg (Wfz) maakt het mogelijk voor de strafrechter om onder bepaalde voorwaarden op verschillende momenten in het strafproces een civiele machtiging voor gedwongen zorg af te geven.

Naast de toevoeging in de strafzaak kun je een tweede toevoeging verstrekken voor het verlenen van rechtsbijstand voor de machtiging op grond van de Wvggz of Wzd. De rechtsbijstand kan worden verleend door de advocaat die rechtzoekende al bijstaat in de strafzaak, of door een andere advocaat. In beide gevallen dient de advocaat ingeschreven te staan voor de specialisatie psychiatrisch patiëntenrecht.

Artikel 2.3 Wfz verplicht het gerecht niet een tweede last af te geven. Als het gerecht geen last afgeeft, dan kan de advocaat een reguliere toevoeging aanvragen. Je zet de eigen bijdrage op nihil.

Bereik (geen afzonderlijke toevoeging)

Werkzaamheden kunnen onder het bereik van een eerder verstrekte toevoeging vallen (artikel 28 lid 1 sub b Wrb en artikel 32 Wrb). Je verstrekt in dat geval geen afzonderlijke toevoeging. Het beleid is beschreven in de werkinstructie Bereik. In onderstaand overzicht staan enkele voorbeelden van bereik op dit gebied:

• Algemeen: hoofdstuk 1, o.a. rechtsbelang, diversiteit van procedures;
• Strafzaken: hoofdstuk 4.

Achtergrondinformatie

Voor meer informatie zie:

• www.dwangindezorg.nl (opent in nieuw venster).