Werkzaamheden VluchtelingenWerk Nederland binnen de asielopvang

Gevolgen voor de dienstverlening van VWN in de asielopvang

De verlaging van de subsidie heeft impact op de begeleiding van asielzoekers en statushouders in de asielopvang. Onderstaand de gevolgen voor de dienstverlening aan mensen die in de asielopvang verblijven op hoofdlijnen:

1. Focus asielprocedure: VWN concentreert zich op vragen die direct betrekking hebben op de lopende asielprocedure. Vragen van Dublinclaimanten, en AMV’s worden niet meer behandeld. Vragen van statushouders worden alleen behandeld als deze betrekking hebben op lopende aanvragen gezinshereniging (aanvragen ingediend vóór 01-12-2025).
2. Aanwezigheid locaties: de fysieke aanwezigheid van VWN in de asielopvang wordt teruggebracht. Dit wordt geleidelijk doorgevoerd. De komende periode wordt de fysieke aanwezigheid teruggebracht naar ongeveer 70 locaties. Cliënten op locaties zonder fysieke aanwezigheid van VWN kunnen op afspraak bij VWN terecht via het digitale spreekuur (een afspraak kan gemaakt worden via RefugeeHelp.nl) of, waar nodig, op een nabije locatie, mits de hulpvraag betrekking heeft op de lopende asielprocedure. Via de website van VWN zijn de actuele locaties en openingstijden te vinden.
3. Voorlichting: voorlichting wordt vanaf 2026 niet meer fysiek maar middels beeldmateriaal op RefugeeHelp, bereikbaar via een QR-code, aangeboden. Op een aantal POL-locaties blijft fysieke voorlichting mogelijk.
4. Gezinshereniging: de ondersteuning bij gezinshereniging stopt. Het ministerie van Asiel & Migratie heeft besloten dat VWN vanaf 1 december 2025 de begeleiding bij gezinshereniging in de asielopvang moet stoppen. Aanvragers worden vanaf die datum verwezen naar de IND. De IND breidt de informatievoorziening op de website uit en stelt een speciaal telefoonnummer beschikbaar voor aanvragers (de ‘nareislijn’). De IND biedt echter geen eerstelijnsbegeleiding bij gezinshereniging; uitgangspunt is de zelfredzaamheid van de aanvrager. Vluchtelingen met lopende dossiers waarvan de aanvraag vóór 1 december 2025 is ingediend kunnen voorlopig nog bij VWN terecht met hulp bij het beantwoorden van hun HV-brief, ondersteuning wanneer er nader onderzoek nodig is of hulp bij het over laten komen van gezinsleden na inwilliging van de aanvraag. Ook de intake, screening en doorverwijzing 8 EVRM (voor matching via RvR aan advocaat) vindt voorlopig nog doorgang. Daarvoor kunnen zij een afspraak maken via het digitale spreekuur.
5. Digitale ondersteuning: de informatie op RefugeeHelp wordt uitgebreid om vluchtelingen van onafhankelijke en juiste informatie te voorzien.

Communicatie richting cliënten

Op dit moment wordt samen met verschillende betrokken partijen de communicatie richting cliënten voorbereid. Het doel is om één integraal en afgestemd bericht te versturen, zodat cliënten op een duidelijke en zorgvuldige manier geïnformeerd worden over wat de veranderingen voor hen betekenen. Daarnaast wordt gezorgd voor goede informatie naar onze medewerkers, zodat zij cliënten op de juiste manier kunnen doorverwijzen en ondersteunen.

Onveranderd: dienstverlening VWN binnen gemeenten

De begeleiding die VluchtelingenWerk Nederland in opdracht van driekwart van alle gemeenten uitvoert, blijft onveranderd. Deze begeleiding wordt namelijk gefinancierd door gemeenten zelf en start op het moment dat statushouders in de gemeente komen te wonen. Dit geldt ook voor de begeleiding van gezinsherenigingsprocedures. Wij blijven deze begeleiding bieden in gemeenten die daartoe opdracht hebben gegeven (voor reeds gehuisveste statushouders).

Wat betekent dit voor de advocatuur?

Wat er niet verandert

• Lidmaatschap van de Werkgroep Rechtshulp aan Vluchtelingen. Advocaten kunnen onverminderd gebruik maken van de Helpdeskdiensten en van Vluchtweb en de wekelijkse UPdate. Samen met Stichting Migratierecht Nederland geeft VWN het vakblad Asiel&Migrantenrecht (de A&MR) uit. Verder organiseert VWN halfjaarlijks de WRV bijeenkomsten. Al deze activiteiten worden niet geraakt door de beleidswijzigingen van het ministerie van A&M.

• Ook de mogelijkheid om vragen te stellen aan de documentalisten in één van de aanmeldcentra, blijft ongewijzigd bestaan.

• Advocaten kunnen nog steeds in contact komen met medewerkers van VWN die cliënten begeleiden.

Wat er wel verandert

• Omdat VWN op de meerderheid van de opvanglocaties niet langer fysiek aanwezig kan zijn, vermindert het zicht op wat er speelt bij cliënten. Door de focus op de asielprocedure ziet VWN niet meer alle rechtsvragen in de volle breedte. Ondersteuning bij het opbouwen van het dossier, zoals bij het verzamelen van documenten, zal afnemen.

• Statushouders in de opvang kunnen niet langer naar VWN verwezen worden voor begeleiding bij gezinshereniging, wanneer zij hun aanvraag na 1 december 2025 hebben ingediend, of met verblijfsrechtelijke vragen na statusverlening. Het verzoek is om bij vragen cliënten te verwijzen naar IND.nl en het telefoonnummer van de nareislijn van de IND (dit wordt omstreeks 1 december 2025 bekend en zal gecommuniceerd worden op de brieven en website van de IND).

• Asielzoekers in spoor 1 (Dublinprocedure) kunnen gedurende hun verblijf in de opvang niet langer naar VWN verwezen worden voor informatie of voorlichting met betrekking tot deze procedures. Het verzoek is om bij vragen hierover te verwijzen naar IND.nl.

• Voor vragen met betrekking tot de asielprocedure of een vluchtverhaalanalyse kunnen asielzoekers in spoor 4 (Algemene Asielprocedure) nog wel naar VWN verwezen worden. Indien cliënt niet verblijft op een locatie waar VWN fysiek aanwezig is, kan een afspraak worden gemaakt voor een online afspraak via RefugeeHelp.nl. Waar nodig kan een afspraak worden gemaakt op een nabije locatie.

VWN benadrukt dat zij zich ondanks de veranderingen blijft inzetten voor goede afstemming en informatie-uitwisseling binnen de keten, zodat vluchtelingen ondanks deze beperkingen toegang houden tot betrouwbare en onafhankelijke ondersteuning.

Signalering van knelpunten blijft cruciaal

VWN verzoekt om signalen over knelpunten in de uitvoering met VWN te delen. Tevens ontvangt VWN graag geanonimiseerde beschikkingen en rechterlijke uitspraken die relevant zijn voor plaatsing en duiding op Vluchtweb of in de UPdate. Ook in de toekomst blijft de ambitie om aan de hand van deze signalen beleid en uitvoering te verbeteren.

LARAV advies over stopzetten ondersteuning VWN in nareisdossiers

Op verzoek van de Raad heeft de LARAV advies uitgebracht over de impact van het stopzetten van de ondersteuning van VWN in nareisdossiers. Het advies van de LARAV vindt u op deze pagina.