Verbeter de begrijpelijkheid van uitspraken: oproep voor deelname aan onderzoek
De rechtspraak zet zich al langer in om uitspraken begrijpelijker te maken. Dit gebeurt via verschillende projecten zoals PROMIS, de Klaretaal-bokaal en de Professionele Standaard Schrijven. De Toeslagenaffaire heeft pijnlijk duidelijk gemaakt hoe belangrijk het is dat uitspaken duidelijk en begrijpelijk zijn. Onbegrijpelijke uitspraken kunnen desastreuze consequenties hebben, zoals we gezien hebben bij gedupeerden (Van den Acker e.a., 2023). De urgentie om uitspraken begrijpelijker te maken, is groter dan ooit.
Onderzoek 'Naar een visueel vonnis'
Recent onderzoek door Lector Oomen (HAN University of Applied Sciences), Vriend (gerechtshof Arnhem-Leeuwarden) en De Graaf (ViaRens) heeft aangetoond dat visuele elementen de begrijpelijkheid van uitspraken verbeteren, vooral voor niet-hoogopgeleiden. Deze bevindingen, gepresenteerd aan 50 rechters en gerechtsjuristen, hebben geleid tot nieuwe vragen over hoe visueel vormgegeven uitspraken gewaardeerd en begrepen worden.
Binnen de rechtspraak, met name bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, staat begrijpelijkheid hoog op de agenda. Dat blijkt ook uit de oprichting van de commissie Taal & Begrijpelijkheid, die de taak heeft om begrijpelijke modelteksten te maken op basis van de aanbevelingen uit de nieuwe Professionele Standaard Schrijven van de gerechtshoven (2020).
Uitdagingen en behoeften
De huidige aanbevelingen zijn nog te algemeen. Het is bijvoorbeeld onduidelijk hoe uitspraken gedigitaliseerd en begrijpelijk gemaakt kunnen worden voor laaggeletterden, en of de herschreven uitspraken positief worden gewaardeerd. Een grotere maatschappelijke impact is alleen mogelijk als de aangepaste modelteksten aantoonbaar een begrijpelijkere en positief gewaardeerde uitspraak opleveren voor een breed en divers publiek.
Oproep tot deelname
Om rechterlijke uitspraken begrijpelijker te kunnen maken, is feedback nodig. Daarom nodigen de onderzoekers uw cliënten uit om deel te nemen aan een onderzoek naar de kwaliteit van rechterlijke uitspraken. Uw cliënt leest hiervoor een uitspraak van een computerscherm. Tijdens het lezen worden hardop gedachten gedeeld over wat er wel en niet goed gevonden wordt aan de uitspraak. Deelname duurt 1 uur en vindt plaats in Arnhem.
Hun feedback is van cruciaal belang om uitspraken te creëren die begrepen en gewaardeerd worden door een breed en divers publiek. Dit draagt bij aan het realiseren van toekomstbestendige uitspraken.
Hoe kunnen cliënten deelnemen?
Vanaf eind mei ontvangt u bij een gezag- en/of omganguitspraak van het hof een envelop met daarin een brief voor uzelf en een flyer voor uw cliënt. In deze brief wordt uw cliënt gevraagd deel te nemen aan het onderzoek. Wilt u de flyer aan uw cliënt overhandigen?
Vragen?
U vindt meer informatie op Project Rechtspraak is voor iedereen | Rechtspraak of Lectoraat Begrijpelijk en Toegankelijk Recht. Bij vragen kunt u contact opnemen met Amber Oomen via [email protected] of 06 55 49 33 54.
Uw inzet helpt om de rechtspraak te verbeteren. Samen zorgen we voor een rechtspraak die voor iedereen begrijpelijk is.