Financiële beoordeling algemeen

Werkinstructie
Alle rechtsterreinen

Financiële beoordeling

Bij de beoordeling van een aanvraag gaan we uit van het verzamelinkomen in het peiljaar. Dat is het tweede kalenderjaar dat voorafgaat aan het jaar waarin de aanvraag om toevoeging wordt ingediend (T–2).

Voor het bepalen van de norm gaan we uit van de huidige leefsituatie. Is er sprake van een partner, dan wordt van beide personen het verzamelinkomen opgevraagd.

Op basis van het verzamelinkomen (belastbaar jaarinkomen) toets je of de rechtzoekende voor een toevoeging in aanmerking komt en wat dan de hoogte is van de eigen bijdrage.

Verzamelinkomen

Verzamelinkomen is het inkomen bedoeld in artikel 2.18 van de Wet inkomstenbelasting 2001. Het artikel luidt:

Verzamelinkomen is het gezamenlijk bedrag van:

  1. het inkomen uit werk en woning (box 1);
  2. het inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2);
  3. het belastbare inkomen uit sparen en beleggen (box 3).

Tot het moment waarop dit inkomen door de inspecteur is vastgesteld wordt onder inkomen verstaan het bedrag dat in het peiljaar het verzamelinkomen zo goed mogelijk benadert (artikel 34a Wrb). Als iemand geen aangifte hoeft te doen, wordt uitgegaan van het belastbaar loon.

Negatief inkomen

Als de rechtzoekende of de partner een negatief verzamelinkomen heeft, vindt saldering plaats.

Minderjarige

Voor een minderjarige die geen conflict heeft met zijn ouders/verzorgers geldt dat de Raad voor de draagkrachtberekening uitgaat van het verzamelinkomen van zijn ouders/verzorgers. Zie werkinstructie draagkrachtberekening minderjarige rechtzoekende.

High Trust en aanvraag toevoeging minderjarige

Voor High Trust advocaten die een aanvraag toevoeging voor een minderjarige cliënt indienen, geldt:

- Sluit altijd het formulier inkomen & vermogen van de ouder(s) bij;
en
- Bel de helpdesk direct na de registratie van de aanvraag in MijnRvR. De aanvraag wordt dan handmatig afgehandeld.

Vreemdelingen

De meeste vreemdelingen hebben een burgerservicenummer (bsn). Dit moet altijd op de toevoegaanvraag worden ingevuld voor de financiële beoordeling.

Wanneer het bsn niet is opgenomen bij de klantgegevens bel je de advocaat of maak je de aanvraag onvolledig met tekstcode 009 of 010. Uitzondering hierop is de advocaat die op basis van High Trust staat ingeschreven bij de Raad.

Ontvang je een bsn, dan start je berichtenverkeer op met de GBA en/of de Belastingdienst en vervolg je de financiële beoordeling.

Aan een rechtzoekende die alleen een vreemdelingennummer heeft en in Nederland verblijft, leg je de laagste eigen bijdrage op (L), tenzij hij in asielopvang of (vreemdelingen)bewaring verblijft, een Rva-verstrekking ontvangt of een have-not is. In dat geval is artikel 6 Bebr van toepassing.

Voor een rechtzoekende die alleen een vreemdelingennummer heeft en in het buitenland verblijft, moet een Opgave Inkomen en Vermogen worden overlegd. Tenzij je daar van kan afzien, afhankelijk van het welvaartsniveau van het land.

Verrekening eigen bijdrage na mislukte mediation

Verstrek je na een mislukte mediation een reguliere toevoeging, dan breng je de opgelegde eigen bijdrage in de mediationzaak handmatig in mindering op de nieuwe eigen bijdrage.

Verrekening eigen bijdrage LAT naast mediation

Verstrek je naast mediation een LAT, dan breng je de opgelegde eigen bijdrage in de mediationzaak handmatig in mindering op de nieuwe eigen bijdrage. Let op: wordt de LAT omgezet in een reguliere toevoeging, dan moet je opnieuw een berekening maken.

Voorbeeld in mindering brengen eigen bijdrage mediation op eigen bijdrage LAT:
Een alleenstaande met een inkomen van € 20.400 in het peiljaar 2019 die in 2021 een mediationtoevoeging krijgt voor 8 uur, betaalt een eigen bijdrage van € 112. Wordt daarna een LAT verstrekt voor een deelprobleem, dan wordt voor de LAT een eigen bijdrage opgelegd van € 83. De verrekening wordt dan € 83 - € 112 = € 0.

Vermogen

Als het fiscaal vermogen van rechtzoekende meer bedraagt dan het drempelbedrag, is er geen recht op toevoeging. Dit drempelbedrag wordt jaarlijks geïndexeerd.

Op de financiële afwijzing wordt het volledige vermogen vermeld, als dit boven het drempelbedrag uitkomt.

Oud beleid

Voor aanvragen toevoeging tot 1 januari 2023 sloten we voor het peiljaar aan bij het fiscale vermogensbegrip uit de Wet op de inkomstenbelasting. Indien dit vermogen of de grondslag meer bedroeg dan het heffingvrije vermogen, bestond er geen recht op toevoeging.

Bezwaar tegen verzamelinkomen

Als de rechtzoekende bij de Belastingdienst (BD) bezwaar heeft aangetekend tegen de hoogte van het verzamelinkomen in het peiljaar neem je een ‘voorlopig’ besluit op de aanvraag toevoeging. Dit besluit baseer je op het inkomen dat zoveel mogelijk het verzamelinkomen in het jaar T-2 benadert. Je gaat hierbij uit van het bedrag dat in de aangifte IB (voor het peiljaar) is vermeld. In GRAS vermeld je ‘A’ als status van het inkomen.

Als later het definitieve verzamelinkomen bekend is, neemt de Raad opnieuw een besluit.

Benodigde stukken:

  • kopie aangifte IB uit het peiljaar (T-2) van rechtzoekende;
  • als rechtzoekende niet aangifteplichtig was in T-2 de jaaropgaaf uit dat jaar

Conservatoir beslag in strafzaken

Nadat een toevoegaanvraag in een strafzaak primair op te veel vermogen is afgewezen, kun je op grond van artikel 6 lid 3 sub c EVRM rekening houden met een geheel of gedeeltelijk gelegd conservatoir beslag.

Er moet aan deze voorwaarden zijn voldaan:
1. Er is strafrechtelijke vervolging ingesteld;
2. Rechtzoekende beschikt op het moment van aanvraag toevoeging door het beslag over onvoldoende middelen om zelf een raadsman te kunnen bekostigen. Dit moet met bewijsstukken worden onderbouwd;
3. De strafzaak moet nog lopen.

Bij conservatoir beslag op het vermogen is er sprake van onvoldoende middelen als rechtzoekende een vermogen overhoudt van maximaal € 5.000,-. Voorbeelden van de middelentoets bij conservatoir beslag.

Gebruikersinstructie conservatoir beslag

Financiële beoordeling aanvragen uit het buitenland

Woont rechtzoekende in het buitenland dan moet hij het formulier ‘Opgave inkomen en vermogen' (pdf, 439 kB) verstrekken met specificaties van het inkomen en vermogen in het buitenland.

Heb je een aanvraag met een buitenlands adres én een BSN, dan start je eerst berichtenverkeer op. Krijg je van de BD-gegevens over het inkomen en vermogen terug met een status, dan maak je de financiële beoordeling op basis van de BD-gegevens en vraag je het formulier Inkomen en vermogen niet op.

Geeft de BD aan dat er geen gegevens bekend zijn, dan vraag je het formulier ‘Opgave inkomen en vermogen’ (pdf, 439 kB) op met specificaties van het inkomen en vermogen in het buitenland.

Dit formulier, dat ook verkrijgbaar is in het Duits (pdf, 143 kB), Engels (pdf, 52 kB) en Frans (pdf, 529 kB), moet ook worden ingevuld als een belastingvrij inkomen wordt genoten, bijvoorbeeld medewerkers van internationale organisaties of bedrijven. Je berekent het inkomen van rechtzoekende en eventuele partner op een wijze die het verzamelinkomen zo dicht mogelijk benadert (artikel 25 lid 4, artikel 34 Wrb, artikel 34a lid 1 Wrb).

Zie Gebruikersinstructie aanvragen uit het buitenland voor de beoordeling van de Opgave inkomen en vermogen.

Inkomen en of vermogen in het buitenland / Belastingvrij inkomen

Heeft een in Nederland wonende rechtzoekende en/of de eventuele partner (ook) enig inkomen en/of vermogen in het buitenland in het peiljaar, dan moet hij het formulier  ‘Opgave inkomen en vermogen (pdf, 439 kB)’ verstrekken met specificaties van het inkomen en vermogen in het buitenland.

Zie Gebruikersinstructie aanvragen uit het buitenland voor de beoordeling van de Opgave inkomen en vermogen.

Inkomensverklaring

In een inkomensverklaring wordt het inkomen en het vermogen van de aanvrager en eventuele partner vermeld. Wordt er een inkomensverklaring aangevraagd bij de Raad, dan verstrekt de Belastingdienst de financiële gegevens aan de Raad.
Meer informatie over de inkomensverklaring op www.rechtsbijstand.nl

Inhoudelijke beoordeling bij een financiële afwijzing

Je toetst bij een reguliere aanvraag (niet HT) altijd de inhoud van de zaak, ook als duidelijk is dat er een financiële afwijzing volgt. Als je meer informatie nodig hebt om de inhoud te toetsen, dan maak je de aanvraag alléén onvolledig als je daarnaast ook vragen hebt over de personalia en/of draagkracht van rechtzoekende. Is dit niet het geval dan zet je de zaak in GRAS op “inhoudelijk niet beoordeeld” en maak je een financiële afwijzing.

Wordt vervolgens een peiljaarverlegging aangevraagd, dan stuurt de beschikker van het FKC het dossier terug naar één van de reguliere teams. Daar beoordeelt een andere beschikker de aanvraag eerst inhoudelijk en neemt een besluit met tekstcode 399. Na beoordeling stuurt hij de zaak weer door naar het FKC voor beoordeling van de aanvraag peiljaarverlegging. Bij een inhoudelijke afwijzing van de aanvraag toevoeging wijst FKC het verzoek peiljaarverlegging af (zie de werkinstructie Peiljaarverlegging, inhoudelijke beoordeling).

Links naar werkinstructies over financiële beoordeling op onderwerp

Wet op de rechtsbijstand

Besluit eigen bijdrage rechtsbijstand

Wet- en regelgeving