Tijdelijke bescherming ‘derdelanders’ mag eerder eindigen dan die van Oekraïners
De Afdeling oordeelde op 23 april 2025 in drie uitspraken dat de minister bevoegd was om de facultatieve tijdelijke bescherming van derdelanders te beëindigen op een tijdstip gelegen voor de datum waarop de verplichte tijdelijke bescherming eindigt.
Bij verwijzingsuitspraak van 25 april 2024, ECLI:NL:RVS:2024:1742, heeft de Afdeling het Hof van Justitie verzocht bij wege van prejudiciële beslissing uitspraak te doen op de gestelde vragen over de uitleg van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Bij arrest van 19 december 2024, Kaduna e.a., ECLI:EU:C:2024:1038, heeft het Hof die vragen beantwoord.
De Afdeling concludeert dat uit het arrest volgt dat de lidstaten niet verplicht zijn om de duur van de facultatieve bescherming af te stemmen op de initiële duur van de verplichte tijdelijke bescherming of de automatische verlenging daarvan of op de duur die voortvloeit uit de optionele verlenging daarvan. Dit betekent dat een lidstaat de door hem verleende facultatieve tijdelijke bescherming op een eerder tijdstip mag intrekken dan het tijdstip waarop de verplichte tijdelijke bescherming geen rechtsgevolgen meer heeft, zolang dit geen afbreuk doet aan de doelstellingen en het nuttig effect van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming en hij de algemene beginselen van het Unierecht in acht neemt.
Daaruit volgt dat de tweede grief van de minister, over het moment waarop zij de facultatieve tijdelijke bescherming mocht beëindigen, slaagt. De minister heeft in haar reactie op het arrest verwezen naar een Kamerbrief van 24 januari 2024 van de toenmalige staatssecretaris (Kamerstukken II, 2023/24, 19637, nr. 3200), waarin hij heeft meegedeeld dat de facultatieve tijdelijke bescherming eindigt op 4 maart 2024. De facultatief beschermden zijn daarover ook schriftelijk geïnformeerd. De Afdeling heeft in haar uitspraak van 17 januari 2024, ECLI:NL:RVS:2024:32, al geoordeeld dat de minister geen toezeggingen heeft gedaan waaruit derdelanders mochten afleiden dat hun tijdelijke bescherming pas zou eindigen als de maximale duur daarvan is bereikt. De Afdeling ziet in dit geval geen reden om tot een ander oordeel te komen. De minister was bevoegd om de facultatieve tijdelijke bescherming te beëindigen op een tijdstip gelegen voor de datum waarop de verplichte tijdelijke bescherming eindigt, zoals zij in dit geval ook heeft gedaan.